NELER ÖĞRENECEĞİZ ? Bu bölümü tamamladığınızda • Ayet ve hadislerden örneklerle İslam’da namaz ibadetinin önemini, • Çeşitlerine göre namazları, • Namazın kılınışını, • Hz. Zekeriya’nın (a.s.) ana hatlarıyla hayatını, • Fil suresinin okunuşu ve anlamını öğreneceksiniz. ANAHTAR KAVRAMLAR • Namaz • Salat • Ezan • Kamet • Cami
1. NAMAZ İBADETİ VE ÖNEMİ Namaz; tekbir ile başlayıp selam ile sona eren, belirli hareket ve sözlerden oluşan bedenî ibadeti ifade eder. Kur’an’da salat kelimesiyle ifade edilmiştir. Namaz, İslam’ın beş temel esasından biridir. Namaz şükrümüzü ifade etmenin en özel biçimidir. Namaz Allah’ın (c.c.) rızasını kazanmamızı sağlar. Namaz, insanın Allah (c.c.) ile bağını güçlendirir. Namaz, insanı kötülüklerden uzaklaştırır. Namaz Müslümanlar arasındaki birlik ve beraberliği güçlendirir.
2. NAMAZ ÇEŞİTLERİ Namazlar hükümlerine göre farz, vacip ve nafile olarak üçe ayrılır.
Farz Namazlar: Rabbimizin kesinlikle kılınmasını emrettiği namazlardır. Günlük beş vakit namaz, akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış kadın erkek her Müslümana farzdır.
Vacip Namazlar:Farz seviyesinde olmayan fakat kılınması emredilen namazlardır.
Bayram namazları ile vitir namazı vacip namazlara örnektir.
Nafile Namazlar: Farz ve vacibin dışında Allah’ın (c.c.) rızasını kazanmak amacıyla kılınan namazlardır. Beş vakit farz namazın öncesi ve sonrasında kılınan sünnetler, ramazan ayında yatsı namazından sonra kılınan teravih namazı, yatsı namazından sonra veya bir miktar uyuduktan sonra kılınan teheccüd namazı, akşam namazından sonra kılınan evvabin namazı nafile namazlara örnek olarak verilebilir.
3. NAMAZIN KILINIŞI Namazdan önce ve namaz esnasında yerine getirmemiz gereken bazı farzlar vardır. Bu farzlar; altısı namaza hazırlanırken, altısı da namazı kılarken olmak üzere toplam on iki tanedir. Bu farzlardan bir tanesi bile yerine getirilmezse namaz geçersiz olur.
Abdest nasıl alınır? “Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya” diyerek başlanır. Besmele çektikten sonra eller üç kez bileklere kadar yıkanır. Sağ el ile ağıza üç kere su verilerek ağız yıkanır. Sağ el ile buruna 3 kere su verilir. Yüzümüzün tamamı üç kere yıkanır. Önce sağ sonra sol kol dirsekler de dahil olmak üzere üç defa yıkanır. Sağ el ıslatılarak başın dörtte biri meshedilir. Eller tekrar ıslatılarak başparmakla kulağın dışı, şahadet parmağı veya serçe parmakla içi meshedilir. Ellerin dış yüzü ile ense mesh edilir. Önce sağ ayak sonra sol ayak topuklarla birlikte yıkanır.
Gusul Abdesti Akıllı ve ergenlik çağına girmiş olan her Müslümanın bazı durumlarda gusul abdesti alması gerekir. Gusül abdestinin alınışı şöyledir: Niyet ettikten sonra üç kez ağzına su alıp gargara yaparak ağız temizler. Sonra burna üç defa su çekerek burun temizlenir. Son olarak, bedenin tümü kuru yer kalmayacak şekilde yıkanır.
Teyemmüm Abdesti Teyemmüm, su bulunmadığında ya da suyu kullanma imkânının olmadığı durumlarda, temiz toprak veya toprak cinsinden bir şeye elleri mesh etmektir. Abdest veya gusül abdesti yerine alınır. Teyemmümün alınışı şu şekildedir: Niyet ettikten sonra eller toprağa sürülür ve yüz mesh edilir. İkinci kez eller toprağa sürülür ve önce sağ sonra sol kol mesh edilir
Ezan ve Kamet Namaz vaktinin geldiğini duyurmak için yapılan çağrıya ezan denir. Ezanı ilk okuyan kişi sahabeden Hz. Bilal (r.a.) olmuştur.Farz namazlardan önce ezan cümlelerine “kad kâmeti’s-salâh” cümlesini ekleyerek kâmet getirilir.
Ezan Allahu Ekber. (4 defa) (Allah (c.c.) en büyüktür.) Eşhedü en lâ ilâhe illâllah. ( 2 defa) (Şahitlik ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur.) Eşhedü enne Muhammeden Resûllüllah. ( 2 defa) (Şahitlik ederim ki Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah’ın (c.c.) elçisidir.) Hayye ale’s – salah. ( 2 defa) (Haydi namaza!) Hayye ale’l – felâh. ( 2 defa) (Haydi kurtuluşa!) Allahu Ekber. ( 2 defa) (Allah (c.c.) en büyüktür.) Lâ ilâhe illâllah! (Allah’tan başka ilah yoktur.) Not: Sadece sabah ezanında “Hayye ale’l – felâh.” cümlesinden sonra 2 defa “Namaz uykudan hayırlıdır.” anlamında “Es salâtü hayrün mine’n – nevm” cümlesi okunur.
Yatsı namazı; dört rekât ilk sünnet, dört rekât farz, iki rekât son sünnet olmak üzere toplam on rekâttır. Ayrıca yatsı namazı vaktinde üç rekâtlı vitir namazı da kılınır
Cuma Namazı Cuma, Müslümanların bayramıdır. Haftalık toplu ibadet günüdür.Cuma namazının dört rekâtlı ilk sünnetinden sonra iç ezan okunur. İç ezan bittikten sonra imam minbere çıkar ve cuma namazının farzlarından biri olan hutbeyiokur. Hutbenin ardından müezzin kamet getirir ve cemaatle birlikte cumanın iki rekâtlı farzı kılınır. Farzdan sonra dört rekâtlı son sünnet kılınır. Daha sonra isteyenler dört rekâtlı zühr-i ahir ve vaktin iki rekâtlı sünnetini de kılabilir. Cuma namazı kılan kimse öğle namazını kılmaz. Herhangi bir sebepten dolayı Cuma namazını kılamayanlar öğle namazını eda ederler.
Bayram Namazı Dinî bayramlar, Müslümanlar için çok önemlidir. Müslümanlar, bayram sabahı camilerde toplanarak bir araya gelir. Birlikte namaz kılarak dua eder. Bayram namazı, Ramazan ve Kurban Bayramlarında, yılda iki kez eda edilir. İki rekâtlı bir namazdır ve kılınması vaciptir.
Cenaze Namazı Cenaze namazı, vefat eden bir Müslüman için dua niteliğinde bir namazdır. Müslümanın Müslüman üzerindeki haklarından biri de vefat eden kişinin cenazesine katılmaktır. Cenaze namazı, farz-ı kifayedir. Bir Müslümanın cenaze namazı kılınmazsa o bölgedeki herkes bundan sorumlu olur. Müslüman olmayanların cenaze namazı kılınmaz.
Teravih Namazı Teravih namazı Ramazan ayına mahsus bir namazdır. Ramazan ayı boyunca yatsı namazının son sünnetinden sonra vitir namazından önce kılınır. Teravih namazını cemaatle kılmak daha çok sevap olsa da bu namaz tek başına da kılınabilir. Genellikle iki veya dört rekâtta bir selam verilerek yirmi rekât kılınır. İkişer rekâtlar hâlinde kılınırsa sabah namazının sünneti gibi, dörder rekâtlar halinde kılınırsa ikindi namazının sünneti gibi kılınır.
Namazı bozan durumlar nelerdir? • Namazın farzlarından birini yerine getirmemek, • Namazda konuşmak, • Dışarıdan bakıldığında, kişinin namazda olmadığı izlenimi oluşturacak şekilde farklı davranışlarda bulunmak, • Kıble yönünden ayrılmak, • Bir şey yiyip içmek, • Namazda iken gülmek, • Namazda iken abdesti bozacak bir durumun meydana gelmesi namazı bozar.
4. BİR PEYGAMBER TANIYORUM: HZ. ZEKERİYA (A.S.)
Hz. Zekeriya (a.s.), Kur’an-ı Kerim’de adı geçen peygamberlerden biridir ve İsrailo- ğulları’na gönderilmiştir. Davud (a.s.) ve Süleyman (a.s.) peygamberin soyundan olup Kudüs’te yaşamıştır. Mescid-i Aksâ’nın (Beytü’l-Makdis) hizmetinde bulunmuştur. Hz. Zekeriya (a.s.), Hz. İsa’nın (a.s.) annesi Hz. Meryem’in (a.s.) Beytü’l-Makdis’teki eğitim ve bakımını üstlenmiştir. Allah (c.c.), ilerlemiş yaşına rağmen Hz. Zekeriya’ya (a.s.) ismi “Yahya” olarak belirlenmiş bir çocuk bağışlamıştır.
5. BİR SURE TANIYORUM: FİL SURESİ VE ANLAMI
Fil suresi, Kur’an-ı Kerim’in yüz beşinci suresidir. Mekke’de indirilmiştir, beş ayetten oluşmaktadır. İsmini, surede geçen “Fil Olayı”ndan almıştır
Anlamı: Rabbinin, fil sahiplerine ne yaptığını bilmedin mi? Onların tuzaklarını boşa çıkarmadı mı? Onların üzerine sürü sürü kuşlar gönderdi. O kuşlar, onların üzerine gökten taş yağdırıyordu. Ve böylece onları çiğnenmiş ekin yaprakları gibi paramparça yapıverdi.